Arslan.mn

Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яамны мэдээлснээр 2018 оны арваннэгдүгээр сарын байдлаар нүүрсний экспортоос  845.8 тэрбум төгрөг улсын төсөвт төвлөрсөн байв. Энэ нь 2017 оны мөн үетэй харьцуулахад  338.1 тэрбумаар төгрөгөөр өссөн үзүүлэлт юм. Ингэж ерөнхий дүнгээрээ нүүрсний салбараас олох орлого 66 орчим хувиар өссөн ч 2018 онд нэлэнхүйдээ экспортын биет хэмжээ өөдрөг байгаагүй. Оны төгсгөлд экспортын биет хэмжээ үнэмлэхүй байдлаар буурсан юм.

Гэвч Сангийн яамнаас 2019 оны төсвийг боловсруулахдаа 42 сая тонн нүүрс экспортлохоор төсөөлөн, батлуулсан. Энэ нь манай улсын нүүрснээс авах ашгийн хамгийн дээд цэгээр тооцоолсон үзүүлэлт гэдгийг мэргэжлийн хүрээнийхэн тодотгодог. Үнийн төсөөллийн хувьд ч тэр, харьцангуй өндөр буюу нэг тонн тутмыг нь 75.9 ам.доллароор экспортлохоор тооцсон билээ. Ийм байдлаар “чардайлгаснаар” нүүрсний салбар 2019 онд 1.3 их наяд төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлэх үүрэг хүлээсэн юм.

Хамгийн эрсдэлтэй нь, манай улсын нүүрсний гол худалдан авагч болох БНХАУ агаарын бохирдлын эсрэг арга хэмжээ авч эхлээд буй. Ингэснээр нүүрсний хэрэглээ нь цаашид үргэлжлэн хумигдахаар байна. Техник, технологийн хувьслаараа дэлхий нийтэд гайхагдаж буй урд хөрш агаарын бохирдлоо бууруулахын тулд эрчим хүчний бүтцээ өөрчлөх чиг хандлагыг барьж эхэлсэн. Тиймээс ч нүүрс түшиглэсэн цахилгаан станцуудын төсөл ерөнхийдөө гацаанд орж, энэ чиглэлд хөрөнгө оруулалт хийх сонирхол эрс багассан байна.

Манай улсын нүүрс урд хөршийн ган үйлдвэрлэдэг томоохон үйлдвэрийн бүсүүдэд хүргэгддэг. Гэвч БНХАУ-ын Засгийн газар гангийн үйлдвэрлэлээ бууруулахаар шийдсэн нь бидэнд ихээхэн таагүй мэдээ болсон. Тухайлахад, урд хөршийн ган үйлдвэрлэлийн 11 хувийг дангаараа эзэлдэг Хэбэй муж гангийн 64 үйлдвэртэй. Уг үйлдвэрийн тоог 2020 он гэхэд 30, 2025 онд 25 болгож бууруулна хэмээн мэдэгдээд буй. Ингэснээр тус мужийн гангийн үйлдвэрлэл 40 сая тонноор, нүүрс олборлолтын хүчин чадал 30 сая тонноор буурахаар байгаа юм.

Эдийн засгийн бодит эрсдэлүүдээс үүдэж, манай улсын сайн чанарын коксжих нүүрсний экспорт үргэлжлэн буурах төлөвтэй байна.Сүүлийн арван жилийн турш өссөөр ирсэн  коксжих нүүрсний экспорт 2019 онд буурснаар улсын төсөвт хүндрэл үүсэх эрсдэлтэй юм. Сонгуулийн өмнөх жилт бүтээн байгуулалтыг ихээр тавьж өгсөн. Дээрээс нь уул уурхайн салбараас 3 их наяд төгрөг төвлөрүүлнэ гэж төсөөлсөн нь ихээхэн хүнд сорилт билээ.