Авлигатай тэмцэх газрын ажлын хэсгийнхэн 21 аймаг, 98 суманд ажилласнаа өчигдөр тайлагнав. Энэ үеэр орон нутаг намчирхал, хүнд суртал, авлигалд идэгдсэнийг тодотгосон юм.Аймаг, сумдын эрх бүхий албан тушаалтнууд төсвийн хөрөнгийг үр ашиггүй зарцуулдаг, төрийн албанд давхар албан тушаал хашиж алхам тутамдаа ашиг сонирхлын зөрчил бий болгодог нь илэрсэн байна. Бүр тодруулбал, орон нутгийн дарга нар төсвийн хөрөнгөөр дураараа дургидаг, төрийн албыг төрлийн алба болгож хувиргасан,авлига албан тушаалыг цэцэглүүлсэн гээд орон нутгийн удирдлагуудын оффшорыг илрүүлээд иржээ. Түүнчлэн АТГ-ынхныг орон нутагт ажиллах үеэр хэн нэгэн албан тушаалтныг улс төрийн болон бусад зорилгоор “харлуулах”, “чадах”, өрсөлдөгчөө “зайлуулах” гэсэн гомдол, мэдээлэл иргэн, аж ахуйн нэгжээс байнга ирүүлж байжээ. Энэ мэтээр төрийн албан хаагчид улс төржиж, хуваагдан талцсан байдалтайгаас төрийн үйлчилгээ цалгардаж, иргэдийг чирэгдүүлдэг, зохиомол эрэлт бий болгож, авлига, хээл хахууль үүсгэх нөхцөл бий болсныг АТГ-ын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Т.Баярхүү хэлсэн юм.

ТӨСВИЙН ХӨРӨНГИЙГ ХУУЛЬ БУСААР ЗАРЦУУЛЖ БАЙНА

АТГ-ынхан орон нутагт гарсан нийтлэг зөрчилд зарим аймгийг жишээ татсан юм. Засаг даргын нөөц хөрөнгийг шагнаж урамшуулах, төлбөр тооцоо хийх, арга хэмжээ зохион байгуулах, тэмдэглэлт ой, баяр, наадам тэмдэглэх, хандив, тусламж, хүндэтгэл үзүүлэх зэрэг арга хэмжээнд зарцуулдаг нь илэрсэн байна. Тухайлбал, өнгөрсөн онд Сүхбаатар аймагт Засаг даргын захирамжаар шагнал урамшуулалд 83.8 сая төгрөг, дэмжлэг, буцалтгүй тусламжид 18.9 сая төгрөгийг давхардуулан олгожээ. Харин 2017 оны захирамжаар шагнал, урамшуулалд 38.9 сая төгрөгийг, дэмжлэг, буцалтгүй тусламжид 24.405 сая төгрөгийг, хүлээн авалтад 24.465 сая төгрөгийг, бусад зардалд 119.6 сая төгрөгийг зарцуулжээ. Дархан-Уул аймгийн Засаг даргын орлогчоор 2016 онд аймгийн Засаг даргад урьд авч байсан албан тушаалын зургаан сарын цалинтай тэнцэх хэмжээний нэг удаагийн тэтгэмж олгоход шаардагдах 8,101,374.00 төгрөгийг Засаг даргын нөөц сангаас гаргах захирамж гарган тухайн өдөртөө олгосон. Хөвсгөл аймгийн Засаг даргын нөөц хөрөнгөнөөс энэ оны захирамжаар 30 сая төгрөгийг улсын цол авсан бөхөд, Архангай аймгийн Цэнхэр суманд улс, аймгийн цол авсан бөх, докторын зэрэг хамгаалсан хүнд хүндэтгэл үзүүлэх зэрэг арга хэмжээ зохион байгуулах, зочид төлөөлөгчдийн байр, хоолны мөнгийг төлөх зэрэгт Засаг даргын нөөц хөрөнгийн дийлэнх хувийг зарцуулсан байна.

Мөн сум хөгжүүлэх сангийн зээл олгох сонгон шалгаруулалт ил, тод нээлттэй бус. Өөрийн аав ээж, ах, дүү хамаатан садан зэрэг хамаарал бүхий этгээддээ давуу байдал олгож зээл олгодог. Түүнчлэн зарцуулалт хяналт сул, эргэн төлөлт хийдэггүй, орон нутгийн хөгжлийн сангийн хөрөнгийг үр ашиггүй зарцуулсан, эзэнгүйдүүлсэн байгаа нь илэрчээ. Тухайлбал, Дорноговь аймгийн Даланжаргалан суманд ИТХ-ын даргын хамаарал бүхий этгээдийн бичсэн шаардлага хангахгүй төсөлд 20 сая төгрөгийн зээл олгосон, Увс аймагт 20 сая төгрөгийн зээлийг төрийн сангийн ажилтны нөхөр нь авсан зөрчил илэрсэн байна.

ТӨРИЙН АЛБЫГ ДАВХАР ХАШИЖ БАЙНА

Төрийн захиргааны албан тушаалтан, улс төрийн албан тушаалыг давхар хашдаг байдал орон нутагт газар авчээ. Өөрөөр хэлбэл, аймаг сумын ИТХ-ын төлөөлөгч сумын ЗДТГ-ын дарга, аймаг дахь газрын дарга зэрэг албан тушаалд давхар ажиллаж байжээ. Тухайлбал, Баян-Өлгий аймгийн Бугат, Баяннуур, Алтай, Буянт, Өлгий сумын Засаг даргын Тамгын газрын дарга, Өлгий сумын ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга, аймгийн Засаг даргын Тамгын газрын Санхүү, төрийн сангийн хэлтсийн ерөнхий нягтлан бодогчийн албан тушаалд сумын ИТХ-ын төлөөлөгч долоон хүнийг томилсон байна. Говь-Алтай аймаг дахь Мэргэжлийн хяналтын газрын дарга, Хөдөлмөр халамж үйлчилгээний газрын дарга, Газрын харилцаа, хот байгуулалтын газрын дарга, Есөнбулаг сумын ЗДТГ-ын дарга зэрэг дөрвөн албан тушаалтан аймгийн ИТХ-ын төлөөлөгч, Орхон аймгийн Жаргалан сумын ИТХ-ын төлөөлөгч сумын Засаг даргын Тамгын газрын дарга гэх мэтээр ажиллаж байсан байна.

ХҮЧИНГҮЙ ХУУЛЬ ТОГТООМЖООР ХАЛХАВЧИЛЖ МӨНГӨ АВДАГ

Орон нутагт авлига, ашиг сонирхлын зөрчлийн тод жишээ бол төрийн албан хаагчдыг үндэслэлгүй халдаг, хүчингүй хууль тогтоомжоор халхавчилж мөнгө авдаг байдал юм. Мөн төрийн албан хаагчдыг үндэслэлгүй халдаг, чөлөөлдөг. Ажилгүй байх хугацааны цалин хөлсийг олгуулах зэргээр улсын төсөвт зохиомол ачаалал үүсгэдэг асуудал түгээмэл байна.Жишээлбэл, 2016 онд Дархан-Уулын Засаг дарга, ЗДТГ-ын дарга нар бүрэн эрхийнхээ хугацаанд 18 төрийн албан хаагчыг үндэслэлгүйгээр Төрийн албанаас чөлөөлсөн шүүхийн шийдвэр гарсан. Эцэст нь 96.964.192.00 төгрөгийг нэхэмжлэгчид олгох шийдвэр гаргажээ.

Мөн хүчингүй болсон хууль тогтоомжийг үндэслэн авлигын нөхцөл байдал бүрдүүлсэн байж болзошгүй шийдвэрүүд гаргасан байна. Тухайлбал, Дундговийн Хулд суманд жонш олборлодог дөрвөн аж ахуйн нэгжээс сар бүр 500 мянган төгрөг бэлнээр авдаг, уг мөнгийг санхүүгийн тайлан тооцонд оруулаагүй. 2017 оны нэгдүгээр сараас хойш, аж ахуйн нэгжийн олборлосон жоншны тонн тутмаас 6000 төгрөгийн хураамж хууль бусаар авдаг. Хураамж авах ямар нэгэн шийдвэр гараагүй байжээ.

Ийнхүү орон нутагт цэцэглэсэн хүнд суртал, авлига, албан тушаалтай холбоотой асуудлуудыг АТГ-ын ажлын хэсгүүд шалгаж буруутай этгээдэд хариуцлага тооцуулахаар ажиллаж байгаа аж.

Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин

С.УЯНГА