Arslan.mn

Олон улсын харилцааны судлаач-профессор Дашдоржийн Баярхүүтэй ярилцлаа.

-БНАСАУ-ын удирдагч Ким Жөн Уны биеийн байдал хүнд байгаа, нас барсан байж болзошгүй гэх мэт таамгууд хөвөрсөөр байна. Та энэ талаар ямар мэдээлэлтэй байна?

-Ертөнцөөр нэг мэдээлэл байна. Тэр болгонд автах хэрэггүй. Гэхдээ интернэтэд нэвтэрч уншихад чинь хэн ч саад хийгээгүй. Яг над руу хандаж асуулт тавьж байгаа бол энэ талаар баттай дуулсан мэдээлэл алга л гэж хариулна. БНАСАУ өөрөө албан ёсоор мэдээлээгүй байхад бид таамаг дэвшүүлэх нь зохисгүй хэрэг. Энэ бол тухайн улсын дотоод хэрэг. Учир нь Монгол Улс, БНАСАУ хоёр найрсаг харилцаатай түнш улсууд. Тэр ч утгаараа тухайн улсын дотоод асуудалд бид оролцож байгаа мэт улс төрийн амьдралыг нь дураараа тайлбарлах алхмыг бид хийхгүй байхыг бүр уриалмаар байна. Хил залгаа улс болох БНХАУ болон БНСУ-ийн эх сурвалжууд Умард Солонгосын удирдагчийн нас барсан тухай мэдээллийг няцааж байгаа. Тэдэнд илүү сайн мэдээлэл байж магадгүй. Үүнийг харгалзан үзэх хэрэгтэй. Мөн ОХУ-ын мэдээллийг харах нь чухал. БНАСАУ-ыг хамгийн сайн нарийн судалсан, ямагт мэдэж байдаг гурван улс нь Хятад, Орос, Өмнөд Солонгос гурав шүү дээ.

-Нас барчихлаа гэсэн мэдээлэл яваад байгаа юм биш үү?

-Хонконгийн HKSTV гэх телевизээр Хойд Солонгосын удирдагчийг нас барлаа гэсэн мэдээ нэвтрүүлснийг Хятадын Weibo гэх сайтад авч тавиад түүнээс нь Америкийн The New York Post гэх сонин дэлхийд цацсан хэмээн Оросын lenta.ru сайтад биччихсэн байна лээ. HKSTV телевизийн дэд захирал энэ мэдээгээ найдвартай эх сурвалжаас авсан гэж ярьсан байх шиг. Японы Shukan Gendai сэтгүүлд бичсэнээр Хойд Солонгосын удирдагч хагалгааны дараа маш хүнд байна, үхэлтэй тулж байна гэсэн ч байх шиг. Ийм мэдээ олон байгааг энд бүгдийг тоочих шаардлага байхгүй. Бид БНАСАУ-ын албан ёсны мэдээллийг хүлээх хэрэгтэй. Гол эх сурвалж Пхеньян хотод байгаа. Тэндээс албан ёсны мэдэгдэл хийж мэдээлээгүй байхад Хонконг, Япон, Америкийн эх сурвалжийн мэдээллийг азнах хэрэгтэй. Барууны ба Япон, Хонконгийн хэвлэл мэдээллээр цацаж байгааг тэр чигт нь буулгаж нөхцөл байдлыг оношлох нь зохимжгүй.

-Тэгвэл эсрэгээр нотлох мэдээлэл танд байна уу?

-Хамгийн сүүлд тарсан нэг мэдээ байна. БНАСАУ-ын удирдагч Ким Жөн Ун амьд мэнд, эрүүл байна хэмээн Fox News ТВ-д Өмнөд Солонгосын ерөнхийлөгчийн туслах ярьжээ. Хойд Солонгосын удирдагчийн талаар Оросын Төрийн Дум ба БНАСАУ-ын Ардын Дээд Хурлын харилцан ажиллагааг зохицуулах ажлын хэсгийн зохицуулагч Казбек Тайсаев гэдэг хүн Интерфакс агентлагт дөнгөж сая ярилцлага өгөхдөө яаран дүгнэлт хийхгүй байхыг уриалсан байна. Тэрээр БНАСАУ-ын шинэ Элчин сайдыг хүлээн авч уулзах үеэр Ким Жөн Уны эрүүл мэндийг лавлаж асуухад зочин нь “Манай удирдагч эрүүл саруул сайн байгаа. Бие нь муудлаа, өвчиллөө гэсэн мэдээ гадаадын хэвлэл мэдээллээр бишгүйдээ гарч л байдаг, үнэмших хэрэггүй” гэж хэлжээ. БНАСАУ-ын нам-төрийн төв сонин “Нодон синмун”, мөн Төв Радиогоор тус улсын Төрийн Зөвлөлийн дарга Ким Жөн Уны мэдэгдлийг дамжуулсан мэдээ байна. Самжиён хот дахь бүтээн байгуулалтад удирдагч талархал дэвшүүлж амжилт хүсэв гэснийг Оросын ТАСС агентлаг эш татсан байна.

-Ким Жөн Уны эмэгтэй дүүг улсаа удирдаж эхэлжээ гэх таамаг хүртэл байна. Тэр ч утгаараа Умард Солонгосын хатуу дэглэм нуран унах болно гэж олон улс судлаач, шинжээчид үзэж байгаа юм билээ.

-Энэ бол зөвхөн барууны ба гадаадын судлаачдын л бичиж байгаа таамаг. Тэр дундаа АНУ-ын судлаачдын бичиж байгаа гаргалгаа, таамаг юм. Үүнийг бид үнэн мэт шууд ярьж болохгүй. Гагцхүү албан ёсны мэдээллийг л хүлээх ёстой. Тэртэй тэргүй ямарваа нэг асуудал үүссэн бол тухайн улс албан ёсоор зарлаж л таарна. Бид хоёр улсынхаа харилцаанд л анхаарах ёстой болохоос биш бусад улсын таамаг, томьёололд итгэх шаардлагагүй гээд би дээр хэлчихлээ шүү дээ.

-Хэрэвзээ БНАСАУ-ын удирдагч нас барж, дүү нь түүний залгамж халааг авах дээрээ тулчихвал хатуу дэглэм нь нуран унах уу. Залгамжлалын асуудлыг хэрхэн шийдвэрлэх бол. Та хувь судлаачийнхаа зүгээс ямар таамаг дэвшүүлэх вэ?

-Энэ улсад гэр бүлийн дарангуйлал үүсчихсэн, ганцхан Ким Жөн Уны ахан дүүсийн мэдлийн улс болчихсон юм биш шүү дээ. Хамтын удирдлагын тогтолцоо эрх зүйн хувьд байж ирсэн, одоо ч байгаа. Солонгосын Хөдөлмөрийн Нам (СХН), түүний Төв Хороо, түүний Улс төрийн Товчоо, Улс төрийн Товчооны Тэргүүлэгчид гээд шат дараалсан эрх баригч намын засаглалын тогтолцоо байдаг. Улс төрийн Товчооны Тэргүүлэгчид гэдэг бол энэ улсын нам, төрийн дээд эрхийг барих байгууллага, найман хүн байна. Тэдний дотор БНАСАУ-ын Ардын Дээд Хурлын Тэргүүлэгчдийн дарга Ким Ён Нам, Солонгосын Ардын армийн Улс төрийн ерөнхий газрын дарга Хван Бен Со нар үлэмж эрх мэдэлтэйд ордог. Бас Улс төрийн Товчоонд СХН-ын орлогч дарга гээд зургаан хүн байна. Намын Төв Хорооны дэргэд Цэргийн Төв Хороо гэж байна. Одоогоос яг дөрвөн жилийн тэртээ СХН-ын VII их хурал хуралдаж байх үед зарласнаар СХН-ын эгнээд дөрвөн сая коммунист байна. Тус улсын хүн ам 25 сая гэж тооцвол хүн амын 16 хувь нь коммунист намын гишүүд байна. Ардын Дээд Хурал гэдэг нь парламентын засаглалын хэлбэр нь. Засаг захиргааны маш том нүсэр бүтэц, олон шатлалтай төвлөрсөн хатуу захиргаатай ийм л улс. Залгамжлалын асуудал гэдэгт гадаадын судлаачид, гадаадын хэвлэлүүд л элдэв таамаг дэвшүүлдэг. Тэдний үздэгээр аавынх нь дүү буюу авга ах ахмад дипломатч Ким Пхён Ир, өөрийнх нь төрсөн ах Ким Жон Чхоль гэж бас бий. Хэвлэлээр шуугиад байгаа охин дүү Ким Ё Жон гээд нэрс явж байна. Ким Пхён Ир бол Ким Ир Сений хүү болж таарна. Энэ бүхнийг би зүгээр л мэдээлж байна. Гадаадад тэгж үзэж байнаа гэж. Харин энэ улсын нам төрийн нүсэр институци нь паникт автах, төрийн эргэлт, дэглэм нураах үйл явцыг хийлгүүлэхгүй байх боломжтой. Тэнд улсыг аюулаас хамгаалах, батлан хамгаалах маш хүчтэй тогтолцоо, сүлжээ бий. Тэд бүх ард түмнээ алхах гишгэхийг нь хүртэл хянаж, цагдаж чадаж байна. Энэ нь өөрөө бодит үзүүлэлт шүү дээ. Тиймдээ ч энэ дэглэм амархан нурчих нь гэдэгт би санал нийлэхгүй байна.

-Цөмийн зэвсэгтэй орон учраас ямар нэгэн аюул, хөнөөл учрах вий гэх болгоомжлол зарим улс орнуудад байх шиг.

-Тэр улсын пуужинт-цөмийн зэвсэг хатуу хяналтад байдаг болов уу. Хэрэв хяналтаас гарчих хэмжээнд байсан бол аль хэдийнэ баларчих байсан байх. Хяналтын тогтолцоог нь гадаад улсууд сайн ойлгохгүй, мэдэхгүй учраас янз бүрийн таамаг сценар зохиомжлоод түгшүүртэй байдлыг дэвэргээд байна шүү дээ. Нөгөө талаас олон улсын хамтын ажиллагааны хүрээнд БНАСАУ-ын ярьж хэлж, амласан зүйлүүд бий. Тиймээс юу юугүй хяналтаас гарч аюул хохирол учруулаад байна гэж байхгүй. Тэр бол дэгсдүүлсэн ойлголт. Байдлыг бид харах хэрэгтэй.

-Ким Ир Сен буудуулж нас баржээ гэх шуугиан 1986 онд гарч, БНАСАУ дэлхийн нийтийн анхаарлын төвд орсон яг тэр эгзэгтэй үед Ж.Батмөнх дарга айлчлахаар очиж байсан тухай Элчин сайд асан Ж.Ломбо гуай дурсамжиндаа бичсэн байдаг юм билээ. Мэдээж Умардын удирдагч амьд сэрүүн байсан нь айлчлалын багийнханд баярт мэдээ болсон гэдэг. Магадгүй энэ удаагийн үйл явдал Умард Солонгосын дэлхий нийтийн анхаарлыг татах гэсэн үйлдэл юм болов уу?

-Үгүй л болов уу. Удирдагчаа өвчнөөр үхэх гэж байна, өвчин амийг нь аваад явчихлаа гэж шуугиан дэгдээн дэлхийн анхаарлын төвд орж ирэхийг хүсэх нь юу л бол? Одоо тийм цаг биш шүү дээ. Гадаадынхан л тэгж шуугиад байгаагаас өөрсдөө ганц ч үг ганхийхгүй байгаа биз дээ. Одоо Хойд Солонгосын удирдагчийн эрүүл мэндээс илүүтэй хүн төрөлхтнийг шинэ аюулд дуудаад бараг биологи-бактериологийн зарлаагүй дайны хэмжээнд түгшээж байгаа коронавирусийн цар тахал нэгдүгээр асуудал болчихоод байна. Хойд Солонгост удирдагч өвчилсөн нь дэлхийн нэг улсын дотоод асуудал, харин дээрх цар тахлын аюул бол дэлхийн 220 улс орны хамгийн тулгамдсан глобал асуудал. Дэлхий дахин өнөөдөр Пхеньян руу нүд бэлчээх завдалгүй байна шүү дээ.

Эх сурвалж: Өдрийн сонин